Λαογραφική ομάδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Κρόκου Κοζάνης " Ιωακείμ Λιούλιας " : ΤΟ ΓΛΕΝΤΙ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΚΡΟΚΟΥ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ (13/4/2015)

Το Άγιο Πνεύμα είναι ένα όμορφο εξωκλήσι στον Κρόκο που βρίσκεται βορειοανατολικά του χωριού με ένα δασάκι από έλατα στην μπροστινή του πλευρά και παλιές αγιογραφίες στο εσωτερικό του.

Οι παλιοί λένε πως εκεί, στο παλιό εκκλησάκι πριν γίνει η αναπαλαίωση το 1919, βρήκε καταφύγιο ο Παύλος Μελάς και οι συμπολεμιστές του τον Οκτώβρη του 1904 λίγο πριν πάει στην Στάτιστα της Καστοριάς και εκεί χάσει την ζωή του.

Την δεύτερη μέρα του Πάσχα το εξωκλήσι αυτό είχε την τιμητική του. Οι κάτοικοι συγκεντρωνόντουσαν στην πλατεία του χωριού και όταν τελείωνε η λειτουργία στην κεντρική εκκλησία πήγαιναν στο Άγιο Πνεύμα με τα πόδια ,έχοντας μαζί τους και όργανα. Αυτοί που απουσίαζαν ήταν μόνο αυτοί που είχαν πένθος ή κάποιο σοβαρό λόγο. Στο δρόμο έκαναν στάση στην θέση Μπάρα, που είναι διασταύρωση και χόρευαν δυο χορούς . Όσοι είχαν άλογα, κυρίως νεαροί, πήγαιναν με τα άλογα τους τα οποία ήταν και ομορφοστολισμένα. Εκεί προσκυνούσαν την Ανάσταση , γλεντούσαν και χόρευαν όλοι μαζί στο προαύλιο του ναού. Στο τέλος λίγο πριν την επιστροφή τους στο χωριό ο κόσμος μαζευόταν στις άκρες και οι καβαλάρηδες έκαναν αυτοσχέδιες ιπποδρομίες . Ο νικητής δεν είχε έπαθλο ,μόνο τα χειροκροτήματα , τα μπράβο και την ικανοποίηση, φυσικά, της νίκης.

Γυρνώντας στο χωριό οι προσκυνητές επισκεπτόταν τα σπίτια του επάνω μαχαλά, που εκείνη την ημέρα γιόρταζε. Οι κάτοικοι που τα σπίτια τους ήταν στην επάνω μεριά από το άγαλμα της πλατείας καλούσαν όσους φίλους και συγγενείς έβρισκαν στο εξωκλήσι και αυτοί με χαρά τους επισκεπτόταν . Οι καρέκλες έβγαιναν έξω και γέμιζαν τα προαύλια των σπιτιών από κόσμο που ευχόταν , κουβέντιαζε, έλεγε τα τρέχοντα νέα και καλαμπούριζε. Ο χώρος πεντακάθαρος από την πασχαλινή καθαριότητα και τα ασβεστωμένα παρτέρια έκλειναν ροζ, άσπρες και μπλε πινελιές από τα ζουμπούλια που μοσχοβολούσαν Άνοιξη. Το κέρασμα ήταν ίδιο παντού , «αρζόγαλου» δηλαδή ρυζόγαλο, φτιαγμένο με μεράκι από την νοικοκυρά που το κερνούσε και ευχόταν «Χριστός Ανέστη» . Η επίσκεψη δεν κρατούσε πολύ ,ίσα ίσα να κεραστούν , άλλωστε έπρεπε να πάνε και στα άλλα σπίτια. Φεύγοντας έπαιρναν και ένα κόκκινο αυγό που ήταν το αποχαιρετιστήριο κέρασμα τους και καλούσαν με την σειρά τους και αυτοί γιατί την επόμενη μέρα γιόρταζε ο κάτω μαχαλάς.

Οι επισκέψεις τους τελείωναν κατά το μεσημέρι και με τις τσέπες τους γεμάτες κόκκινα αυγά πήγαιναν στα σπιτικά τους να φάνε το παραδοσιακό φαγητό της ημέρας που το είχε μαγειρέψει η μεγαλύτερη γυναίκα του σπιτιού και ήταν αρνί με σπανάκια στον ταβά.

Στην εποχή μας νέοι με παραδοσιακές στολές συνεχίζουν το έθιμο κάτω από την αιγίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Κρόκου. Συγκεντρώνονται στην πλατεία γύρω στις 10.30 και με όργανα διανύουν μια απόσταση χιλίων μέτρων προς το Άγιο Πνεύμα όπου χορεύουν όπως παλιά. Σταματούν πάλι στην θέση Μπάρα ,πριν τα Παλιάμπελα για αυτούς που γνωρίζουν και χορεύουν . Φτάνουν στην εκκλησία με τα όργανα και μόλις τελειώσει ο παππάς την μικρή λειτουργία που κάνει, πιάνονται στο χορό. Υπάρχει κόσμος αρκετός που μαζεύεται για να τους καμαρώσει και να ευχηθεί. Τέλος επιστρέφουν με τα πόδια στην πλατεία του χωριού και χορεύουν λίγο ακόμα .Κάποιοι συνεχίζουν ακόμα το έθιμο και επισκέπτονται φιλικά και συγγενικά τους άτομα του επάνω μαχαλά.

Όσο για μας που μένουμε στα Παλιάμπελα και κοντά στο Άγιο Πνεύμα σας καλούμε να σας κεράσουμε, γιορτάζει ο μαχαλάς μας. Τα ζουμπούλια μας μοσχοβολούν και τα ρυζόγαλα μας είναι έτοιμα!